فیزیولوژی
اگزوکرین
پانکراس نقش به سزایی در هضم غذا دارد و روانه به 500 تا 800 میلیلیتر ترشحات ایزوتونیک، قلیایی حاوی الکترولیتها و آنزیمهای هضمی را ترشح مینماید. غلظت سدیم و پتاسیم ترشحات پانکراس مشابه غلظت پلاسمایی آنها می باشد. وقتی محتویات اسیدی (pH<3) معده وارد دئودنوم میشوند، سکرتین از مخاط دئودنوم ترشح میشود که باعث تحریک پانکراس برای ترشح حجم زیادی ترشحات غنی از بیکربنات (pH>8) میشود.
کله سیستوکنین (CCK) نیز به میزان مختصر تولید بیکربنات را تحریک میکند. پپتیدها داخل لومینال، اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب آزاد ترشح CCK از دئودنوم را تحریک میکنند، که باعث انقباض کیسه صفرا و در نتیجه ورود صفرا به دئودنوم برای ترکیب با ترشحات پانکراس و کیموس Chyme برای تسهیل هضم و جذب غذا میشوند.
همچنین پانکراس 3 نوع آنزیم هضمی شامل آمیلاز، لیپاز و پروتئاز ترشح مینماید. ترشح این آنزیمها از طریق عوامل عصبی و هورمونی مانند CCK، استیل کولین، پلیپپتید وازواکتیو روده (VIP) و سکرتین تحریک میشوند. حدود 20 آنزیم هضمی متفاوت به صورت پیشسازهای غیرفعال (برای مثال: تریپسین و کیموتریپسین به صورت تریپسینوژن و کیموتریپسینوژن) ترشح میشوند که در تماس با محتویات دئودنوم به فرم فعال تبدیل میشوند.
نکته : آمیلاز تنها آنزیمی می باشد که به صورت فعال ترشح میشود.
اندوکرین
جزایر لانگرهانس بوسیله رده های سلولی متفاوتی که طیف وسیعی از هورمون های پپتیدی شامل انسولین، گلوکاگون، سوماتواستاتین، پلیپپتید پانکراس PP، VIP، galanin، سروتونین، amylin، Pancreastatin و کروموگرانین A (CgA) را تولید میکنند، پوشیده شده اند. جزایر در قسمت دم پانکراس فراوانتر میباشند. نقش اصلی اندوکرین سلولهای جزایر، برقراری هموستاز گلوز از طریق مکانیسم فیدبکی بر پایه سطح گلوکز می باشد. سلولهای a در پاسخ به سطوح پایین گلوکز، گلوکاگون که ترشح می نمایند که باعث گلیکوژنولیز و افزایش سطح گلوکز خون میشود.