​کوله­ سیستیت مزمن
کوله ­سیستیت مزمن شایعترین فرم کوله­ لیتیازیس علامتدار می­باشد. که به علت تکرار اپیزودهای انسداد مجرای سیستیک باعث التهاب و فیبروز دیوارۀ کیسۀ­صفرا می­شود. کولیک صفراوی شایعترین علامت کوله ­سیستیت مزمن است. درد کولیکی می­باشد که در نواحی RUQ و اپیگاستر احساس می­شود. درد  با شدت کم تا متوسط و حتی زیاد احساس می­شود. معمولاً چند ساعت پس از صرف غذا آغاز می­شود و بین 30 دقیقه تا چند ساعت طول می­کشد. تهوع و استفراغ ممکن است همراه با درد باشد. چون با عفونت حاد همراه نیست، تب و لرز وجود ندارد. سایر علایم شامل عدم تحمل غذای چرب، نفخ شکم و عدم هضم غذا می­باشند. این علایم به­ طورکلی دیس­پپسی نامیده می­شوند. به­ هرحال علایم دیس­پپسی غیراختصاصی است و در بسیاری از بیماری­ ها دیده می­شود. معاینۀ بالینی تندرنس مختصر RUQ خصوصاً در طی حمله را نشان می­دهد ولی ممکن است هیچ ­علامتی از تحریک پریتوئن وجود نداشته باشد. بین اپیزودهای درد ممکن است هیچ مشکل خاص شکمی وجود نداشته باشد.
نکته :  زردی در انسداد مجرای سیستیک دیده نمی­شود و اگر بیمار زردی داشته باشد، سایر علل مثل سنگ CBD باید مدنظر باشد.
 تشخیص­ های افتراقی شامل بیماری زخم معده (PUD)، ریفلاکس، انسداد حالب، سندرم رودۀ تحریک ­پذیر و آنژین صدری می­باشند.
تست ­های آزمایشگاهی نظیر شمارش گلبولی و تست­ های کبدی ممکن است کاملاً نرمال باشند، تشخیص کولیک صفراوی از کوله ­سیستیت حاد علاوه ­بر علایم بالینی که توضیح داده شد، عدم وجود لکوسیتوز نیز می­باشد.
سونوگرافی تست اولیه می­باشد که در بیشتر از %95 موارد وجود سنگ ­صفراوی را تأیید می­کند.
درمان اولیه کولیک صفراوی کنترل درد و تحت نظر گرفتن بیمار می­باشد. کوله­ سیستکتومی لاپاراسکوپیک غیر اورژانس در اکثر بیماران با کوله­ لیتیازیس علامت دار اندیکاسیون دارد. در بیماران با تاریخچه جراحی ­های متعدد شکمی کوله­ سیستکتومی باز باید مدنظر باشد. در بیماران انتخابی کلانژیوگرافی حین عمل برای تشخیص سنگ داخل مجاری و بررسی آناتومی انجام می­شود.
نکته :  زمانی که سنگ CBD تشخیص داده شد، مجرا در حین جراحی باید جست­وجو (explore) شود یا بعد از جراحی از طریق ERCP و اسفنگتروتومی سنگ خارج شود.
از درمان غیرجراحی سنگ­ صفراوی علامتدار به­ علت در دسترس بودن، مطمئن و مؤثر بودن کوله­ سیستکتومی لاپاراسکوپیک، ندرتاً استفاده می­شود. درمان حل سنگ­ های صفراوی در 15% بیماران با کوله­ لیتیازیس که کاندید مناسبی جهت جراحی نیستند و در افرادی که از انجام جراحی خودداری می­کنند، می­باشد که البته درمان مناسبی نیست. حل سنگ­ها با یا بدون Extracorporeal Shock ESWL Wave Lithotripsy)) انجام می­شود.
 اورسودی اکسی­ کولیک اسید شایعترین ماده­ ای می­باشد که جهت حل سنگ به کار می­رود که اشباع کلسترول صفرا را با جلوگیری از ترشح کلسترول کاهش می­دهد. صفرای غیراشباع کلسترول جامد در سنگ­ های صفراوی را حل می­کند. این پروسه حداقل 6 ماه الی 1 سال طول می­کشد. این درمان 90% سنگ ­های کوچکتر از 5 میلی­متر و %60 سنگ ­های کوچکتر از 10 میلی­متر را حل می­کند. به­هرحال بعد از 5 سال از قطع درمان 50% احتمال عود سنگ وجود دارد.
نکته : در گذشته ESWL جهت درمان سنگ صفراوی کاربرد داشت ولی به علت عارضه پانکراتیت و تشکیل سنگ­های جدید بعد از ESWL امروزه کمتر انجام می­شود.