معاینه بالینی پستان
معاینه با بررسی بیمار در وضعیت نشسته شروع میشود. هر دو پستان باید برای مشاهده دقیق، بررسی تغییرات پوستی، اریتم، رترکشن)، غیر قرینگی یا اختلالات کمپلکس نیپل آرئولار (پوسته ریزی نیپل یا تورفتگی نیپل) بررسی گردد. جهت مشاهده، بازوهای بیمار ابتدا در طرفین تنه قرار میگیرند و سپس روی لگن فشار داده میشوند تا عضلۀ پکتوراسیس منقبض گردد. این مانور، رترکشن پوستی که در ارتباط با توده باشد را تشدید میکند. مانورهای دیگر اعم از بالا بردن بازوها بالای سر و خم شدن به جلو به صورت روتین توصیه نمی شوند، با این وجود، میتوان در موارد خاص از آنها استفاده کرد (پستان های بزرگ آویزان). همچنان در وضعیت نشسته هر دو آگزیلا معاینه میشوند. بازو بیمار روی ساعد معاینه کننده تکیه داده میشود تا عضلات شانه ریلکس شوند و امکان ارزیابی تمام محتویات آگزیلا فراهم شود. وقتی معاینه کننده دستش را در عمق فوقانی حفره آگزیلا فشار دهد و به آرامی چسبیده به قفسه سینه به سمت پایین حرکت دهد، لنفنودها قابل بررسی میشوند. باید لنفنودهای ناحیه سوپرا کلاوبکولار نیز به دقت لمس شوند. لمس پستان در وضعیت نشسته توصیه نمیشود. زیرا باعث یافته های غلط میگردد. (در زمان معاینه توسط خود بیمار نیز همینطور است). معاینه پستان باید در وضعیت سوپاین و بازوها بالای تنه در وضعیت ریلکس نیزانجام گیرد. در این پوزیشن، بافت پستان از قفسه سینه جدا میشود و شناسایی دقیق اختلالات پستانی میسر میگردد.
روشهای متعددی برای لمس پستان وجود دارد؛ با این وجود، تکنیک عمودی (Vertical strip) قابل اعتمادتر است و شواهد نشان داده که در این روش کمترین میزان عدم شناسایی اختلالات وجود دارد. لمس پستان باید تمام نواحی بافت پستان را شامل شود و تا حاشیه ها که شامل کلاویکل، استرنوم، آگزیلا و چین تحتانی پستان است ادامه یابد. معاینه باید به صورت عمودی pattern) Vertical strip) به نحوی انجام میگیرد که تمام پستان را پوشش دهد معاینه به صورت حرکات دایرهای که همپوشانی دارند، با افزایش فشار (خفیف، متوسط و شدید) میباشد. Pad انگشتان (نه فقط نوک انگشتان)، انگشت سبابه، میانی و انگشت حلقه برای معاینه بکار میروند. نامنظمی ها بین انگشت و قفسه سینه لمس میشود، (نه فقط بین دو دست معاینه کننده) سایز تمام توده های قابل لمس با استفاده از یک وسیله اندازه گیری باید مشخص شود. معاینه کننده باید به ویژگی های دیگر از جمله متحرک بودن، جنس، وجود یا عدم وجود تندرنس نیز توجه کند. محل دقیق هر یافته غیر طبیعی باید مشخص شود. در توضیح لوکیشن، استفاده از تقسیم بندی براساس صفحه ساعت و فاصله ضایعه از نیپل، میتوان استفاده کرد. (به عنوان مثال: توده پستان راست، ساعت 00: 12 به فاصلۀ 4 سانتیمتر از نیپل.
طی معاینه نیازی به فشردن نیپل نیست. ترشحات خودبخودی نیپل اگر خونی یا سروزی باشند ، نیازمند ارزشیابی بیشتر هستند. ترشحات غیر خودبخودی یک طرفه، اغلب خوشخیم هستند (خصوصاً در خانم های جوان).
در صورت وجود ترشح، رنگ آن باید بررسی شود. همچنین خونی یا غیرخونی بودن ترشح، تک مجرایی یا چند مجرایی بودن و دو طرفه ترشح یا یک طرفه بودن آن اهمیت دارد. ترشحات یک طرفه تک مجرایی خونی خودبخودی مشکوکتر هستند و بیشتر میتواند ناشی از یک بدخیمی زمینه ای باشد، خصوصاً زمانیکه همراه با توده قابل لمس پستانی باشند. با این وجود، شایعترین علت ترشحات خونی خودبخودی یک طرفه نیپل، یک پاپیلوم خوشخیم است.
در بیماران زیر40 سال که هنوز جهت کنسر برست، اسکرین (غربالگری) نمیشوند، اغلب بدخیمی های پستان با شکایت لمس توده توسط بیمار شناسایی میشوند. بنابراین، باید حتما به بیماران توصیه شود که در صورت احساس توده پستانی جدید یا یافته های غیر طبیعی دیگر فوراً به پزشک مراجعه کنند.