​غده تیروئید
آناتومی
اعصاب راجعه حنجره­ای (ریکورنت لارنژیال) که تأمین کننده حس و حرکت حنجره هستند در طول شریان تیروئیدی تحتانی و در سطح خلفی لوب­ های غده حرکت می­کنند. غدد پاروتیروئید معمولاً چهار عدد هستند و در سطح خلفی غده تیروئید قرار دارند. 

پاتوفیزیولوژی
ندول تیروئید
ندول­ های تیروئید اغلب توسط خود بیماران یا در طی معاینه بالینی روتین توسط مراقبین سلامت و یا امروزه بیشتر توسط روش­های رادیولوژیک مثل اولتراسونوگرافی گردن یا CT برای سایر اندیکاسیون ­ها [به­صورت یافته اتفاقی] پیدا می­شود. تنها 5% ندول­ های تیروئید سرطانی هستند
​​​​​​​
تظاهرات بالینی و ارزیابی:
ارزیابی­ ها باید با شرح حال و معاینه بالینی آغاز شود. شرح­ حال باید شامل مدت زمانی که ندول وجود دارد، هرگونه تغییر در اندازه یا هرگونه تغییر در طول زمان و نیز وجود علائم همراه باشد. علائم شامل اثرات فشاری بر ارگان­ های مجاور، بویژه در گواترهای مولتی ندولار با گسترش به خلف استرنوم، ایجاد سرفه و دشواری تنفس یا بلع می­باشد. علایم همچنین می­تواند به علت افزایش هورمون­ های تیروئیدی مثل عدم تحمل به گرما، اضطراب یا کاهش وزن باشد.
نکته : این نکته مهم و حائز اهمیت وجود دارد که شرح­ حال و معاینه بالینی صحت تشخیص بسیار کمی در شناسایی سرطان­ های تیروئید دارد.
 یافته­ هایی که احتمال وجود کانسر را بیشتر می­کند عبارتند از رشد سریع ندول، خشونت صدا، سن جوانی، سابقه دریافت اشعه رادیوتراپی در کودکی و سابقه فامیلی سرطان تیروئید یا سندرم­ های سرطانی تیروئید (MEN2 = مالتیپل اندوکرین نئوپلازیا، سندرم پولیپوز خانوادگی = FAP).
معاینه بالینی شامل لمس دقیق کل تیروئید و لنف نودهای گردن می­باشد. معاینه بالینی باید شامل بررسی ندول منفرد، یا ندول غالب در گواتر مولتی­ندولر، تعداد و سایز ندول­ ها، قوام ندول (نرم، کیستی یا سخت) و درگیری ساختارهای مجاور باشد. یافته­ های بالینی به نفع بدخیمی شامل توده محکم چسبیده و وجود لنفادنوپاتی گردنی می­باشد. لارنگوسکوپی مستقیم یا غیرمستقیم در مواردیکه خشونت صدا وجود دارد باید انجام شود. هر یافته در شرح­ حال و معاینه به نفع تهاجم یا دردهای موضعی می­تواند موید بدخیمی باشد.
نکته :  TSH سرم و سونوگرافی تیروئید قدم­ های اولیه در برخورد با ندول تیروئید صرف­نظر از اینکه به­ صورت بالینی قابل­لمس باشد یا یافته اتفاقی [در تصویربرداری] باشد، است.
اگر مقدار TSH کم باشد، موید پرکاری غده یا ندول است و باید اسکن سنتی­گرافی هسته­ ای به­ عنوان قدم بعدی انجام شود. اگر TSH زیاد یا نرمال باشد و ندول معیارهای سونوگرافی موید لزوم نمونه­ برداری را داشته باشد، قدم بعدی بیوپسی با سوزن ظریف (FNA) می­باشد .
نکته : ندول­ های تیروئیدی که معیارهای سونوگرافی دال بر لزوم FNA را نداشته باشند، باید در بازه­ های زمانی،  مورد سونوگرافی قرار گیرند. مدت زمان این سونوگرافی­ ها متوالی بین 6 تا 24 ماه، برحسب الگوهای سونوگرافیک ندول، می­باشد.
بررسی سیتولوژی FNA قدم بعدی حیاتی و تنها آزمایش بسیار مهم در ارزیابی ندول تیروئید می­باشد. FNA اطلاعات ویژه در ارتباط با ترکیب سلولی ندول که پایه و اساس تصمیم­گیری بالینی بعدی می­باشد را در اختیار قرار می­دهد. FNA به­ صورت پروسیجر سرپایی و راحت قابل انجام است. سرنگ شماره 25 جهت آسپیره کردن محتویات ندول با یا بدون بی­حسی موضعی و تحت هدایت لمس با انگشتان دست یا هدایت سونوگرافی انجام می­شود. یافته­های FNA در 6 طبقه­بندی اصلی قرار می­گیرد.
(جدول 1- 19):
1- غیر تشخیص (non -diagnostic): اسمیر تهیه شده شامل تعداد کافی سلول­های فولیکولار جهت ارزیابی سیتولوژیک نبوده است.
2- خوش­خیم (Benign): معمولاً به شکل کلوئید، آدنوماتوزی یا ندول هایپر پلاستیک یا التهاب تیروئید (تیروئیدیت) خود ایمن می­باشد.
3- ضایعه فولیکولار یا آتیپی با اهمیت نامشخص
(Follicular lesionar atypia of undeterminated Signifi cance= FLUS or AUS):
در سیتولوژی این بیماری، سلول­های با آتیپی یا فرم ­های ترکیبی میکرو و ماکرو فولیکولار وجود دارد.
4- نئوپلاسم فولیکولار: آدنوم میکروفولیکولار
5- مشکوک به بدخیمی (Suspicious for malignancy): ضایعاتی که برخی خصوصیات مطرح کننده، و نه قطعی، از سرطان تیروئید دارند.
6- بدخیم (Malignant): شامل سرطان پاپیلاری تیروئید (PTC)، سرطان مدولاری تیروئید (MTC)، لنفوم تیروئید، سرطان آناپلاستیک و سرطان­ های متاستاز دهنده به تیروئید می­باشند.
یافته­ های سیتولوژیک AUS/FLUS یا نئوپلاسم فولیکولار، اغلب با نام «نامعین» یا indeterminate شرح داده می­شود. خطر وجود بدخیمی در ندولی که FNA نامعین دارد بین 10 تا 40% می­باشد. در صورتی که نمونه­ برداری مجدد هم نتایج نامعین را تأیید کند، FNA می­تواند توسط تست­های پیشرفته مولکولی مورد ارزیابی بیشتر قرار گیرد. سه گزینه جهت ارزیابی­ های مولکولی وجود دارد:
(1)  آنالیز جهش ­ها، که می­تواند نشانگرهای بدخیمی (انکوژن­ها) را شناسایی کند.
(2)  تست ­های طبقه­ بندی توالی­ های ژنومیک mRNA، که می­تواند سطح فعالیت ژن­های متعدد را در ندول تیروئید اندازه­ گیری کند.
(3)  بررسی بیان ژن ­های mRNA در ترکیب با روش ­های آنالیز جهش ­های ژنتیکی
 این آزمون­های مولکولی ارزش اخباری منفی بسیار بالای در ارزیابی بدخیمی دارد. این آزمون­ ها امکان ارزیابی بهتر ریسک خطر بدخیمی را می­دهد و نیاز به جراحی تشخیصی را کاهش می­دهد. این آزمون بسیار گران است و ارزش اخباری این آزمون­ها بستگی به شیوع سرطان دارد.
نکته : بنابراین استفاده مناسب این تست­ها باید با توجه به فاکتورهای بالینی و موضعی انجام شود. لوبکتومی تیروئید می­تواند یک روش جایگزین جهت این تست­ های مولکولی باشد و شاید جهت ندول­ های علامتدار این روش، ارجح­ تر باشد.
اسکن­ های هسته­ ای تیروئید کاربردهای محدودی در مدیریت ندول­ های تیروئید دارند، زیرا که هیچ الگوی خاصی برای سرطان­ های تیروئید در اسکن­ های هسته­ ای ندارد و همچنین این اسکن­ ها توانایی کنار گذاشتن سرطان ­های تیروئید را هم ندارند. در بیمارانی که بیماری ندولار تیروئید دارند و علایم پرکاری تیروئید هم دارند. اگر معاینه فیزیکی و سونوگرافی تیروئید همچنان مبهم و مشکوک باشد، اسکن­ های هسته­ ای تیروئید می­تواند بین آدنوم توکسیک با گواتر مولتی ندولر افتراق دهند.
در بیمارانی که سابقه دریافت اشعه [مثل رادیوتراپی به سر و گردن] دارند یا شرح ­حال خانوادگی از سندرم ­های MEN دارند، باید سطح کلسیم خون ارزیابی شود. بیمارانی هم که در خانواده بیماری با سندرم MEN2 دارند، باید جهت ارزیابی بیماری فئوکروسیتوما (PHEO) مورد ارزیابی و سنجش سطح متانفرین پلاسما قرار گیرند. سرطان­ های مدولاری تیروئید، تنها سرطان تیروئید است که سبب افزایش تومور مارکر قابل ارزیابی در سرم (کلسی تونین) می­باشد. سطح تیروگلوبین سرم، شاید در سرطان­ های پاپیلاری و فولیکولار افزایش یابد اما قبل از جراحی، این افزایش ­ها قابل اعتماد نمی ­باشد. [جهت پیگیری بعد جراحی، این افزایش سطح تومور مارکر قابل اعتماد است]. سطوح تیروگلوبین در بیماری­ های خوش­خیم تیروئید هم افزایش می ­یابد و سبب کاهش ارزش تشخیصی این تومور مارکر می­باشد.