​سنگ کلدوک و کلانژیت حاد
سنگ ­های CBD یا کله دوکولیتیازیس می­تواند اولیه یا ثانویه باشد. سنگ­ های اولیه بسیار نادر هستند و منشاء آنها از CBD است. سنگ ­های ثانویه بسیار شایعتر هستند و از کیسۀ­صفرا منشاء می­گیرند و از طریق مجرای سیستیک وارد مجرای مشترک می­شوند. اگرچه سنگ­ های کوچک می­تواند از CBD عبور کنند و به دئودنوم بریزند ولی کوله­ دوکولیتیازیس ممکن است به کولیک صفراوی، انسداد، کلانژیت یا پانکراتیت منتهی می­شود.
در کلینیک حدود 50% بیماران با کوله ­دوکولیتیازیس ممکن است بدون علامت باشند، یا بیماری ممکن است با کولیک صفراوی، زردی انسدادی، کلانژیت و پانکراتیت تظاهر کند. کولیک صفراوی قبلاً توضیح داده شد. شدت زردی (مدفوع با رنگ روشن و ادرار به رنگ چای) در کوله دوکولیتیازیس برخلاف زردی در بدخیمی که پیشرونده است ممکن است نوسان داشته باشد.
در حضور عفونت همزمان معمولاً با E.coli یا K. pneumoniae کلانژیت حاد اتفاق میفتد که با زردی، درد RUQ و تب و لرز (تریاد شارکو) همراه است. بیمار با کلانژیت حاد چرکی ممکن است دچار شوک سپتیک شود. در این موقعیت بیماران معمولاً فشارخون پایین دارند و mental confusion دارند. این پنج تابلو همزمان پنتادرینود نامیده می­شود.
نکته :  کوله ­سیستیت حاد از کلانژیت حاد با نداشتن انسداد صفراوی و زردی افتراق داده می­شود.
معاینه شکم در کوله­­ دوکولیتیازیس ممکن است غیراختصاصی باشد یا در صورت کلانژیت تندرنس RUQ وجود داشته باشد. معمولاً ریباند تندرنس حتی در حضور کلانژیت وجود ندارد.
سوال : تشخیص های افتراقی کلانژیت کدامند ؟
زردی انسدادی یا کلانژیت علاوه ­بر کوله ­دوکولیتیازیس ممکن است به علت نئوپلاسم پری­ آمپولاری و تنگی (به علت شایعتر ایاتروژنیک به ­دنبال کوله­ سیستکتومی یا ثانویه به پانکراتیت مزمن) نیز باشد.
سندرم میریزی که فشار بر مجرای مشترک هپاتیت توسط سنگ بزرگ کیسۀ­صفرا می­باشد، نیز می­تواند به زردی انسدادی منجر شود.
در بیماران با کلانژیت معمولاً لکوسیتوز اتفاق می­افتد. انسداد مجرای صفراوی به ­صورت کامل یا نسبی باعث افزایش بیلی­ روبین با ارجحیت جز مستقیم، افزایش ALP، GGT و افزایش مختصر ALT  و AST می­شود. آمیلاز و لیپاز سرم در موارد انسداد مجرای پانکراسی بالا می­رود.
نکته :  سونوگرافی بهترین روش تصویربرداری اولیه در بیماران با کوله­ دوکولیتیازیس و کلانژیت می­باشد که اغلب اتساع مجاری داخل و خارج کبدی همراه با سنگ کیسۀ­صفرا را نشان می­دهد و نشان­دهنده وجود سنگ به­ عنوان علت انسداد مجرای مشترک می­باشد.
 سنگ­هایCBD اغلب در سونوگرافی دیده نمی­شوند. MR کلانژیوپانکراتیکوگرافی MRCP، ERCP یا PTC بهترین مطالعات تصویربرداری جهت تشخیص محل و علت انسداد مجرای صفراوی می­باشند. مزیت ERCP در این است که علاوه ­بر تأیید تشخیص، می­توان سنگ­ها را خارج کرد.
درمان کوله ­دوکولیتیازیس براساس تجربه پزشک و شرایط کلینیکی بیمار می­تواند متفاوت باشد. بیمار با کلدوکولیتیازیس بدون شواهد کلانژیت باید تحت کوله سیستکتومی لاپاراسکوپیک و کلانژیوگرافی حین عمل (IOC) قرار گیرد و در صورت رؤیت سنگ، CBD فوری (urgent) شود. اگر در حین عمل لاپاراسکوپی، CBD به­ طورکامل از سنگ پاک نشود، عمل باید به باز تبدیل شود یا بعد از عمل ERCP و اسفنکتروتومی انجام شود.