انسفالوپاتی کبدی
انسفالوپاتی کبدی یک اختلال عصبی روانی است که معمولاً در بیماران دچار نارسایی شدید کبدی رخ میدهد. تظاهرات بالینی شامل گیجی، اختلال هشیاری، لرزش، آستریکسی و Fetor hepaticus که در تنفس یک بوی شیرین کمی مدفوعی حس میشود و در بیماری های پیشرفته کبدی وجود دارد، میباشد.
در انسفالوپاتی چهار مرحله تشخیص داده شده است:
مرحله I، گیجی خفیف یا فقدان آگاهی
مرحله II: لتارژی
مرحله III: خواب آلوده اما قابل بیدار شدن
مرحله IV: کوما در بیماران دچار بیماری پیشرفته کبدی حتی با وجود هشیاری طبیعی تستهای سایکوموتور مختل است.
پاتوژنز انسفالوپاتی مشخص نیست. چند تئوری از قبیل افزایش سطح سموم نیتروژنی در گردش خون خصوصاً آمونیاک، وجود نورترانسمیترهای کاذب مثل امینواسیدهای آروماتیک و اثر تجمعی دو یا چند اختلال متابولیک مثل آلکالوز، هیپوکسی، عفونت و اختلال الکترولیتی وجود دارد. اعتقادبراین است که آمونیاک نقش اساسی دارد. آمونیاک از روده بطور طبیعی وارد گردش خون پورتال شده و در کبد به اوره تبدیل میشود. در اختلال عملکرد سلول کبدی و با وجود کولترال های پورتوسیستمیک (یا شانتها) آمونیاک وارد گردش خون سیستمیک شده و از سدخونی مغزی عبور کرده و باعث ادم نورونها میشود.
چند فاکتور شناخته شده که باعث تسریع انسفالوپاتی میشود شامل: خونریزی گوارشی، یبوست، کم آبی، مسکن ها و مخدرها، اختلال متابولیک و شانت های پورتوسیستمیک است. در بعضی موارد مصرف حتی مقادیر بسیار کم پروتئین در رژیم غذایی باعث ایجاد انسفالوپاتی میگردد.
تشخیص انسفالوپاتی کبدی بالینی است. سطح آمونیاک سرم اغلب در بیماران انسفالوپاتیک بالاست اما این آزمایش فاقد ویژگی کافی برای تشخیص قطعی است. الگوهای خاصی در انسفالوگرام این بیماران دیده میشود. ولی آنها نیز تشخیصی نیستند. سایر علل تغییرات وضعیت دماغی از قبیل مسمومیت حاد، سندرم ارگانیک مغزی و عفونت، صدمات سر یا تومور سیستم عصبی مرکزی باید رد شود.
انسفالوپاتی معمولاً با اقدامات طبی قابل برگشت است. اکثر درمانها تجربی است و توسط مطالعات کنترل شده بطور پیوسته حمایت نمیشود. هر عامل تسریع کننده انسفالوپاتی مثل عفونت باید جستجو شده و تصحیح شود. از تعدادی دارو برای درمان انسفالوپاتی استفاده میشود.لاکتولوز بصورت دراماتیک عمل کرده و PH کولون را نیز تغییر میدهد و سبب گیرافتادن آمونیاک در داخل لومن روده میگردد. آنتی بیوتیک های داخل لومن روده شامل نئومایسین، مترونیدازول و ریفاکسیمین با کاهش فلور باکتریال تولید کننده اوره آز تولید آمونیاک را کاهش میدهد. مکمل های روی، آنتاگونیست های گیرنده بنزودیازپین و پروبیوتیک ها در بعضی مطالعات اثرات مفیدی در درمان انسفالوپاتی داشته اند.