ايلئوس ناشي از سنگ کيسهصفرا
ناشی از خروج سنگ کیسه صفرا از طریق فیستول به روده است و در نهایت سنگ در ایلیوم ترمینال گیر خواهد کرد.
اينتوساپشن، يا انواژيناسيون،
توجه :امروزه با توجه به موارد زياد انجام CT تشخيص اتفاقي اينتوساسپشن بدون علامت روده باريک افزايش مي يابد، اين موارد در واقع پريستالتيسم طبيعي روده باريک است و نياز به اقدام خاصي ندارد. اگرچه اين مشکل بهصورت خودبه خودي از بين ميرود ولي باقي ماندن اينتوساسپشن در CT Scan هاي متناوب و يا ايجاد علائم مشکوک نيازمند بررسي بيشتر است.
پاتوفيزيولوژي
نکته مهم : تعدادي پارامتر باليني و آزمايشگاهي براي پيش بيني پيشرفت انسداد به سمت استرانگولاسيون استفاده شده است. تب، تاکي کاردي، لکوسيتوز و تندرنس لوکاليزه شکم شايع ترين نشانه هاي ريسک بالاتر استرانگولاسيون هستند.
به نظر مي رسد ريسک اينفارکشن در بيماران با انسداد Grade High که به مدت بيشتر از 24 تا 48ساعت تحت درمان غيرجراحي قرار گرفتهاند و دراين مدت هيچ نشانهاي از بهبود ديده نشده است، افزايش مييابد.
تظاهرات باليني و ارزيابي
شرح حال
این موارد بررسی شوند:
- سابقه بيماري قبلي( شامل سابقه جراحي يا بيماري شکمي) بيشترين اهميت را دارد
-تورم ناگهاني يا درد فوکال ( هرني )
- درد و تندرنسي که شروع به لوکاليزهشدن ميکند( ايسکمي روده و پريتونيت همراه با تحريک پريتوئن جداري)
- تهوع و استفراغ
-عدم دفع مدفوع و فقدان دفع باد شکم( نشانههاي از انسداد High Grade هستند. در انسداد پارشيال عبور مدفوع و گاز عليرغم پيشرفت انسداد ممکن است باقي بماند.)
معاينات
-تاکي کاردي، خشکي مخاطات، کاهش تورگور پوستي
- افت فشارخون ( موارد پيشرفته انسداد )
-ديستانسيون شکم
-اسکار جراحي
-محل هاي مستعد هرنياسيون
-تندرنس مختصر و منتشر شکم ( اغلب بعد از دکمپرسکردن ازطريق NG با فرض اينکه ايسکمي روده اتفاق نيفتاده باشد، برطرف ميشود. )
-تندرنس شديد و پايدار يا علائم پيشرفته تحريک پريتوئن مثل تندرنس در دق، ريباند تندرنس، ترس از حرکت کردن (تمايل بيمار به بيحرکتي) ممکن است نشانه پيشرفت بيماري باشد و بايد اقدام جراحي فوريتر را در نظر داشت .
بررسي راديوگرافيک
با ارزش ترين تصويربرداري هاي اوليه گرافي هاي شکم شامل گرافي ايستاده و خوابيده شکم و گرافي ايستاده قفسه سينه است. در تصويربرداري بررسي دقيق تصاوير از نظر وجود شواهد سنگ کليه يا کيسه صفرا، پنوموپريتوئن (هواي آزاد يا Free Air)، وجود هوا در جدار روده[4]، وجود هوا در مجاري صفراوي[5]، وجود هوا در وريد پورت و توجه ويژه به پنوموني [بهخصوص پنومونيهاي لوب تحتاني] بايد انجام شود.
توجه : سطوح مايع هوا (Air Fluid Level) ممکن است در تصاوير ايستاده ديده شود که نشان دهنده فقدان حرکات نرمال لوپ درگير روده است.
توجه : فوکال لوپ که در تصاوير سريال پايدار باقي بماند ميتواند نشان دهنده انسداد با لوپ بسته[6] باشد.
توجه : اگر روده باريک بهشدت با گاز متسع شده باشد، افتراق بين روده باريک و روده بزرگ ميتواند مشکل باشد، دراين شرايط انجام با کنتراست محلول در آب ميتواند در ردکردن احتمال انسداد روده بزرگ کمککننده باشد.
توانايي CT در تشخيص بيماري هاي گمراه کننده مانند نفروليتيازيس، ديورتيکوليت، پانکراتيت و يا بيماري عروق مزانتريک، بسيار مفيد می باشد.
توجه : چرخش مزانتر روده باريک در CT ، Sign Whirlpool ناميده شده و به شدت به نفع ولوولوس، انسداد لوپ بسته و هرني اينترنال است.
توجه: CT ميتواند لوپ هاي روده باريک متسع و پر از مايع و حتي Transition بين لوپ ديلاته و لوپ کلابه شده را نشان دهد و تشخيص SBO را بهعنوان علت بيماري اثبات ميکند. (حتي CT بدون کنتراست خوراکي هم مي تواند خيلي از موارد فوق را نشان دهد و نقش برجسته اي در ارزيابي بيماران مشکوک به SBO دارد.)
تصويربرداري روده باريک با ماده حاجب در بيماران با علائم پايدار انسداد پارشيال يا وقتي افتراق بين ايلئوس فلجي از انسداد مکانيکال مشکل است ميتواند مفيد باشد.
توجه: قبل از انجام اين بررسيها، باید انسداد کولون يا بيماري انسدادي عروق مزانتريک رد شده باشد، زيرا ممکن است، نتيجه کنتراست انما يا آنژيوگرام براي تشخيص موارد فوق بهدنبال استفاده از ماده حاجب براي بررسي روده باريک[7] مبهم گزارش شود .
توجه: معمولاً در انسداد حاد و پيشرفته روده باريک بررسي روده باريک با ماده حاجب نياز نيست و يافته هاي باليني، گرافي ساده و CT Scan براي تصميمگيري کافي هستند.
يافته هاي آزمايشگاهي
-لکوسيتوز، مخصوصاً اگر علي رغم دکمپرسکردن از طريق NG و احياي مايعات پايدار بماند، ميتواند نشانه پيشرفت بهسمت ايسکمي باشد.
-الکتروليتها بايد بادقت مانيتور شوند، آلکالوز هايپوکالميک در بيماران با دهيدراتاسيون پيشرفته شايع است.
-افزايش آميلاز ممکن است در SBO ديده شود اما اگر سطح آن اندازهگيري شود، شک به پانکراتيت حاد بهعنوان بيماري گمراهکننده را بيشتر ميکند.
-آزمايش ادراري براي ردکردن عفونت ادراري و سنگ ادراري بهعنوان منشأ علائم مهم است.
-اسيدوز لاکتيک مخصوصاً در موارد احياي کافي مايعات، ميتواند نشانه ايسکمي روده باشد،
تشخيصهاي افتراقي
ايلئوس فلجي يا آديناميک شايعترين تشخيص افتراقي در بيمار مشکوک به SBO است
نکته : انماي با ماده حاجب براي ردکردن انسداد کولون و درصورت ردشدن آن، بررسي روده باريک با ماده حاجب در بيماراني که افتراق بين ايلئوس و انسداد مکانيکال مشکل است ميتواند نياز باشد.
ايجاد ايلئوس بهدنبال جراحي[8] بهدنبال جراحي ماژور شکمي شايع است. علت آن مولتي فاکتوريال است ولي با استرس جراحي، اختلالات آب و الکتروليت و کنترل درد مخصوصاً با نارکوتيکها مرتبط است. بهدنبال جراحي ماژور دستگاه گوارشي، عملکرد روده بهآهستگي برميگردد و علت اصلي بستري طولانيمدت بيماران بهدنبال جراحي کولون در مقايسه با ساير جراحيهاي شکمي است.
توجه : براي کاهش POI، بسياري از سيستمهاي درماني از پروتکل Fast-Track در جهت محدودکردن مدت POI استفاده ميکنند. اين برنامه معمولاً شامل اجتناب از NG، حرکت زودهنگام بيمار، اجتناب از Over Load مايع و شروع زودهنگام رژيمغذايي بهدنبال جراحي ماژور دستگاه گوارش است.
نکته : استفاده از سلکتيو اپيوئيد آنتاگونيستها مانند Alvimopan، مدت زمان POI را کاهش ميدهد.
درمان
درمان SBO با احيا آغاز ميشود. اصلاح اختلالات آب و الکتروليت همزمان با شروع بررسي هاي تشخيصي اوليه بايد شروع شود، که شامل جايگزيني حجم داخل وريدي با مايعات ايزوتونيک متناسب با اختلال الکتروليتي شناخته شده است. مهم است که قبل از جايگزيني تهاجمي الکتروليتها مثل پتاسيم وضعيت يوولميک ايجاد شود، زيرا افزايش سريع سطح سرمي پتاسيم درصورتيکه پرفيوژن کليوي اصلاح نشده باشد ميتواند مشکلساز باشد.
اندازهگيري مکرر برونده ادراري از طريق کاتتر فولي بهترين ابزار ساده براي ارزيابي کفايت جايگزيني حجم است و در بيماران با بيماري قلبي عارضه دار درصورت لزوم با مانيتورينگ تهاجمي فشار وريد مرکزي تکميل ميشود. در بالغين برونده ادراري حداقل mL/kg 5 /0 در ساعت نشان دهنده احياي حجم کافي است.
دکمپرس کردن معده معمولاً با گذاشتن NG Tube با هدف کنترل تهوع و مانيتورينگ ميزان حجم از دسترفته آب و الکتروليت آغاز ميشود. اين روش حجم استفراغ که مي تواند آسپيره شود را کاهش مي دهد. ولي ريسک ميکروآسپيراسيون را ثانويه به ساپرسکردن رفلکس gag و بازماندن گاسترو ازوفاژيال جانکشن (GEJ) افزايش ميدهد. تغذيه دهاني بيمار قطع شده و بيمار بهدقت از نظر پاسخ به احياي اوليه تحتنظر قرار ميگيرد.
[1] - Gall Stone Illeous
[2] - Intussusception
[3] - Invagination
[4] - Pneumatosis Intestinalis
[5] - Pneumobilia
[6] - Closed Loop Obstruction
[7] - Small Bowel Follow- Through Study
[8] - Post-Operative Ileus (POI)