سر پانکراس در داخل "C-loop" دئودنوم قرار گرفته است. ورید مزانتریک فوقانی (SMV) محل اتصال گردن و سر پانکراس را مشخص مینماید. زائده uncinate قسمت خلفی – تحتانی سر پانکراس را شامل میشود. گردن پانکراس قسمتی میباشد که به طور مستقیم روی ورید مزانتریک فوقانی (SMV) قرار گرفته است. تنه پانکراس در سمت چپ SMV قرار گرفته است. دم انتهایی ترین قسمت غده میباشد و به سمت تماس با ناف طحال میباشد.
در نزدیک به 10% از جمعیت، مجاری دورسال و ونترال پانکراس به طور کامل با هم ترکیب نشده اند و این باعث میشود که مجرای دورسال به عنوان مجرای غالب باقی بماند. این Variation که قسمت اعظم دورسال پانکراس از طریق مجرای فرعی سانتورینی و قسمت سر و زائده uncinate از طریق پاپیلای ماژور به دئودنوم تخلیه شوند، بهعنوان pancreas divisum نامیده میشود. نود درصد بیماران با پانکراس divisum بی علامت هستند اما بقیه بیماران با این آنومالی جنین شناسی میتوانند حملات مکرر پانکراتیت حاد را تجربه کنند.
دومین آنومالی پانکراس annular pancreas نامیده میشود. ناشایعتر از پانکراس divisum، پانکراس، annular از چرخش ناکامل جوانه قدامی پانکراس ایجاد میشود، که باعث حلقه زدن به دور قسمت دوم دئودنوم بوسیله یک حلقه از بافت پانکراس میشود، این حالت یک علت نادر انسداد دئودنوم در نوزادان و کودکان میباشد. درمان بوسیله Bypass جراحی بافت پانکراس که باعث انسداد شده میباشد (دئودنوژژنوستومی) و بویژه اجتناب از جدا کردن پارانشیم پانکراس که با میزان بالای فیستول پانکراس همراه میشود.
آناتومی عروقی و عصبدهی پانکراس
محور سلیاک
شریان سلیاک خونرسانی به سر پانکراس و دئودنوم را از طریق شریان گاسترودئودنال GDA بواسطه قوس پانکراتیکو دئودنال: بنام شریانهای پانکراتیکو دئودنال فوقانی خلفی و فوقانی قدامی بر عهده دارد.خونرسانی تنه و دم پانکراس از طریق شاخه های پانکراتیک شریان طحالی و شریان پانکراتیک خلفی[1] که اغلب از شریان GDA میآید، انجام میشود[2]. یک تنوع مهم و حیاتی و نسبتاً شایع در آناتومی شریان هپاتیک این حقیقت میباشد که در نزدیک به 20% افراد شریان هپاتیک راست وجود ندارد. در این شرایط، خونرسانی لوب راست کبدی از شریان مزانتریک فوقانی SMA منشاء میگیرد و به نام "شریان هپاتیک راست جایگزین[3]" میباشد. اگر هم شریان هپاتیک راست با منشا سلیاک و شریان دوم با منشا SMA خونرسانی به لوب راست را به عهده داشته باشند، شریان دوم به نام شریان هپاتیک راست فرعی[4] یا مراجعه[5] نامیده میشود.
درناژ وریدی
درناژ وریدی تنه و دم پانکراس از طریق شاخه های وریدی به ورید طحالی و ورید پانکراتیک تحتانی تخلیه میشوند. ورید مزانتریک تحتانی ممکن است در هر جایی در امتداد ورید طحال شامل جانکشن طحالی – SMV به سیستم پورت متصل میشود. نکته های که باید مدنظر داشت این است که تمام جریان خون روده باریک و کولون از طریق سیستم پورت تخلیه میشود، و آسیب به این ساختار وریدی میتواند به انفارکتوس روده ها بیانجامد.
[1] - dorsal
[2] - مترجم: در این قسمت شریان دورسال را شریان با منشاء از GDA مطرح کرده است ولی در حالت طبیعی 3 شاخه به نامهای dorsal great و Caudal در حقیقت رابط شریان طحالی و شریان پانکراتیک تحتانی میباشند.
[3] - replaced right hepatic artery
[4] - accessory
[5] - reccurent