درمان رادیاسیون
رادیاسیون یونیزان (هم بصورت منبع خارجی که «teletherapy» نامیده می­شود و هم بصورت منابع کاشتنی که «brachytherapy» نامیده می­شود) بصورت گسترده ­ای بعنوان یک جزء مراقبت چند تخصصی سرطان به کار می­رود. رادیاسیون عموماً به ­عنوان درمان تکمیلی سرطان ­ها به کار می­رود. بعضی عوامل کموتراپیوتیک مثل سیس­پلاتین و 5- فلوئورواوراسیل می­توانند به­ عنوان حساس کننده به رادیاسیون عمل کنند. در بعضی موارد، درمان رادیاسیون به جراحی سرطان ترجیح داده می­شود، زمانیکه حفظ اندام یا بافت مورد انتظار است مثل سرطان حنجره، سرطان اروفارنژیال (بخصوص HPV+) و BCC صورت. در وضعیت­ های بالینی دیگر مثل لامپکتومی جهت درمان سرطان سینه، رادیاسیون اکسترنال تکمیلی بعد از جراحی جهت کاهش ریسک عود موضعی به کار می­رود. شواهد در حال رشدی درعصر معاصر وجود دارد، که کاهش در ریسک عود موضعی همچنین ممکن است بقای کلی را افزایش دهد (در بیماری­های خاص) رادیوتراپی به طرق مختلف شامل تله ­تراپی و براکی­ تراپی همانطور که قبلاً ذکر شد یا حتی با درمان رادیوایزوتوپ سیستمیک. رادیوتراپی با پرتو خارجی (external beam) با یک منشاء خارجی رسانیده می­شود و شایع­ترین شکل از رادیاسیون برای درمان سرطان در کل جهان محسوب می­شود. شایع­ترین منبع رادیاسیون مرسوم، linear accelerator (LINAC) است که مادۀ با تراکم بالا و الکترون ­های نسبی را مصرف می­کند تا فوتون­ های با سطوح مگا ولتاژ ایجاد کنند. در مقابل، براکی ­تراپی با منابع رادیاسیون نزدیک یا در داخل بافت هدف، رسانیده می­شود. براکی­ تراپی جهت درمان سرطان­ های پروستات، سینه، سرویکس و سایر سرطان ­ها به­ کار می­رود  و ممکن است بسته به وضعیت بالینی با درمان با رادیاسیون با پرتو خارجی ترکیب شود. پیشرفت ­ها در تصویربرداری، هدف قراردادن رادیاسیون را بهبود بخشیده است که  سرطان­ ها با  توکسیتۀ کمتر بافت­های نرمال اطراف، درمان با رادیاسیون بشوند.

 یُد، یک رادیوایزوتوپ است که برای درمان  سیستمیک سرطان تیروئید به ­کار می­رود و از نظر تاریخی شایع­ترین رادیوایزوتوپ سیستمیک در بالین است.
 رادیاسیون استرئوتاکتیک یک نوع از درمان رادیاسیون با پرتو خارجی به شدت تمرکز یافته اختصاصی است که تومور را به دقت هدف می­گیرد (با به ­کارگیری جزئیات اسکن­ های تصویری همراه با مدیریت حرکتی (هم بیمار و هم خود تومور). رادیاسیون استرئوتاکتیک بصورت تاریخی فقط برای درمان تومورهای مغز وکانال نخاع مصرف می­شده است. به­ هر جهت، پیشرفت ­های اخیر در تکنیک و شواهد، رادیاسیون استرئوتاکتیک را جلودار مدیریت در سیستم ­های مختلف کرده است. مکانیسم مولکولی رادیوتراپی  با تأثیر بر عملکرد مستقیم و غیر مستقیم DNA، با ایجاد تغییرات بر شبکۀ ژنتیکی، آپوپتوز یا آبشار کاریورکسی[1] را به  جریان می­ اندازد. به­ طور معمول، تودۀ DNA تخریب شده منجر به عملکردهای غیرمستقیم شده که در آن ذرات رادیکال توسط رادیاسیون یونیزان ایجاد می­شوند که موجب آسیب DNA غیرقابل ترمیم می­شود. عملکرد مستقیم معمول­ تر بوده و ناشی از فوتون ­های درمانی با انرژی بسیار بالا  یا دیگر انواع تله ­تراپی با ذرات شارژ شده بوده و موجب شکستن زنجیرۀ DNA بدون میانجی رادیکال آزاد می­شود. اگرچه هم سلول­ های سرطانی و هم سلول ­های نرمال تحت ­تأثیر قرار می­گیرند، بیشتر سلول­ های نرمال ریکاوری می­شوند و به عملکرد خودشان ادامه می­دهند. عوارض درمان رادیاسیون شامل لتارژی، راش ­های پوستی، پوسته ­ریزی، تهوع، استفراغ، بی ­اشتهایی، تکرر ادرار ، خشکی دهان، تأخیر در ترمیم، اختلال در خونرسانی می­باشد.

[1] - Karyorrhexis cascades

​​​​​​​