معده
قسمت مياني معده، تنه[1]، محلي است که بيشتر سلولهاي پريتال توليدکننده اسيد و همين طور سلولهاي اصلي[2] توليدکننده پپسينوژن و سلولهاي شبيه انتروکرومافين[3] در اينجا قرار دارند. اهميت تنه در توليد اسيد هيدروکلريک، ذخيره محتويات معده و حرکات پريستالتيک در مقابل پيلور است. سومين قسمت معده آنتر است که سلولهاي G در آنجا قرار دارند که گاسترين توليد ميکنند. آنتر سلولهاي پريتال ندارد. سلولهاي گابلت که موکوس ترشح ميکنند نيز در سرتاسر معده حضور دارند.
ديواره معده 4 لايه دارد: مخاط، زيرمخاط، لايه عضلاني و سروز. مخاط معده چينهاي برجسته و ساختار غدهاي پيچيدهاي دارد. مخاط از زيرمخاط توسط مخاط موسکولاريس (لايه عضلاني مخاط) جدا شده است. خونرساني فراوان مخاط از شبکه غني زير مخاط تأمين ميشود. لايه عضلاني که زير مخاط را در بر ميگيرد از سه لايه عضله صاف تشکيل شده است: لايه خارجي طولي، لايه مياني حلقوي و لايه داخلي مايل. ضربانساز معده در فوندوس در لايه حلقوي قرار گرفته است. سروز لايه عضلاني را ميپوشاند و خارجيترين لايه است.
خونرساني شرياني به معده از طريق شريانهاي گاستريک چپ و راست، شريانهاي گاسترواپيپلوييک چپ و راست، شريان گاستريک کوتاه و شريان گاسترودنودنال صورت ميگيرد . عصبرساني سمپاتيک به موازات شريانها قرار گرفته است.
عصبرساني پاراسمپاتيک از طريق عصب واگ موجب تحريک توليد هيدروکلريک اسيد بهوسيله سلولهاي پريتال و حرکت معده ميشود. با عبور عصب واگ از مدياستن واگ چپ بهطوري ميچرخد که در قدام مري وارد شکم ميشود درحاليکه عصب واگ راست آن از پشت مري عبور ميکند
[1] - Corpus
[2] - Chief Cell
[3] - Enterochromaffin Like Cell (ECL)