بيماريهاي خوشخيم دوازدهه
بيماري زخم دوازدهه بدون عارضه
عفونت هليکوباکترپيلوري و داروهاي ضدالتهابي غيراستروئيديها و دخانيات عوامل خطر مهم هستند.
نکته مهم : زخم دوازدهه معمولاً بدخيم نميشود. و بیوپسی لازم ندارد.
تظاهرات باليني و ارزيابي
توجه :برخلاف زخم معده بدون عارضه، در زخم دوازده درد معمولاً با گرسنگي تشديد ميشود و 1 تا 3 ساعت بعد از خوردن غذا شروع ميشود و بيمار را از خواب بيدار ميکند. استفاده از داروهاي سرکوبگر اسيد و خوردن باعث کاهش درد ميشود در نتيجه شرححالي از افزايش وزن اخير ممکن است وجود داشته باشد.
عوامل خطر : سابقه قبلي بيماري زخم گوارشي، عفونت قبلي با هليکوباکترپيلوري، مصرف داروهاي ضدالتهابي غيراستروئيدي يا دخانيات ميباشد.
تستهاي تشخيصي فعلي
در بيمار با علائم و نشانههاي مشخص آزمايشهاي غيرتهاجمي براي عفونت هليکوباکترپيلوري بايد انجام شود.
ساير مطالعات تشخيصي غيرتهاجمي آزمونهاي اورهآز هستند .مصرف مهارکنندههاي پمپ پروتون و بيسموت بايد چندين هفته قبل از انجام تست قطع شود تا از نتايج منفي کاذب جلوگيري شود.
نکته : مزيت اصلي تست اورهآز اين است که فقط موارد فعال بيماري شناسايي ميشود. همچنين اين تستها در تأييد ريشهکني موفقيتآميز بيماري مفيداند.
آزمون غيرتهاجمي ديگر تست آنتيژن مدفوع است که وجود باکتري هليکوباکترپيلوري را با استفاده از آنتيبادي شناسايي ميکند. همانند تست اورهآز، باز هم در تفسير نتايج تست در بيماران مصرفکننده مهارکنندههاي پمپ پروتون و ترکيبات بيسموت بايد مراقب بود.
نکته : اين تست هم فقط در موارد بيماري فعال مثبت ميشود. اين تست در تأييد ريشهکني باکتري بعد از درمان نيز مفيد ميباشد.
آندوسکوپي فوقاني روش تشخيصي انتخابي است.
نکته : به علت خطر خيلي کم از نظر بدخيمي ندرتاً بيوپسي از يک توده مرتبط با زخم گرفته ميشود.
درمان
درمان زخم دوازدهه بدون عارضه غيرجراحي است و بر بهبود ترميم زخم و جلوگيري از عود آن متمرکز است. براي اين منظور حذف عامل ايجادکننده زخم مانند دخانيات و داروهاي ضدالتهابي غيراستروئيدي (شامل آسپرين) و جايگزيني درمان سرکوبگر اسيد معده بايد انجام شود. ريشهکني عفونت هليکوباکترپيلوري نيز ضروري ميباشد. متأسفانه اين ارگانيسم پايدار است و مقاومت آنتيبيوتيکي افزايش يافته است.
رژيمهاي درماني ترکيبي از درمان آنتيبيوتيکي و داروهاي سرکوبگر اسيد معده (مهارکنندههاي پمپ پروتون و داروهاي آنتاگونيست رسپتور H2) ميباشند. دستورالعملهاي فعلي درمان 14 روزه را توصيه ميکنند. رژيم خط اول شامل رژيم بدون بيسموت يا رژيم 4 گانه معمول با بيسموت است. درمان سهگانه بر پايه کلاريترومايسين در حال حاضر محدود به مناطق با مقاومت پايين به کلاريترومايسين ميباشد. رژيم خط دوم درمان سهگانه بر پايه لووفلوکساسين ميباشد. رژيم خط سوم بر موارد عفونت هليکوباکترپيلوري مقاوم به آنتيبيوتيک تأکيد دارد. بهعلت وجود مقاومت آنتيبيوتيکي بايد تست تأييد ريشهکني بعد از درمان انجام شود. ريشهکني هليکوباکترپيلوري باعث بهبود سريعتر زخمهاي دوازدهه و بهبود گاستريت و احتمال عود کمتر زخمهاي معده و دوازدهه ميشود.
درمان سرکوبگر اسيد تا زمان بهبود زخم ادامه می يابد. اگر علت ايجاد زخم مشخص باشد بعد از يک دوره زماني نسبتاً کوتاه درمان با مهارکنندههاي پمپ پروتون و يا آنتاگونيست گيرنده H2 قطع ميشود. اگر علت زخم مشخص نباشد داروها تا تعيين علت و درمان آن ادامه می يابند.