​بالا رفتن فشار پورت و عوارض آن

فشارخون پورت علل متعددی دارد که می­تواند به ­صورت قبل کبدی، کبدی و بعد کبدی تقسیم بندی شود . 90% موارد فشارخون پورت به­ علت سیروز است. اکثر موارد سیروز توسط هپاتیت C، مصرف الکل و چاقی ایجاد می­شود. سایر علل کبدی فشارخون پورت شامل هپاتیت ویروسی، کلانژیت اسکلروزان اولیه، سیروز اولیه صفراوی و بیماری کبد چرب است. علل قبل کبدی اغلب با ترومبوز گردش خون پورتال از قبیل ورید پورت یا ورید طحالی در ارتباط است. ترمبوز ورید پورت علت 50% فشارخون پورت درکودکان است  که اغلب حاصل کاتتریزاسیون ورید نافی در دوران نوزادی است. فشارخون پورت گاهی ناشی از افزایش جریان خون ورودی (inflow) است بطور مثال، بعلت یک فیستول شریانی وریدی بزرگ که در شاخه ­های ورید پورت ایجاد شده است.
از طرف دیگر انسداد جریان خون ورید هپاتیک می­تواند افزایش فشار را به ورید پورت انتقال دهد. شناخته­ ترین مثال از انسداد جریان خون خروجی (outflow) سندرم Budd-chiari است که می­تواند ناشی از وضعیت ­های ترومبوتیک مختلف و یا شبکه­ های عروقی در وناکاوا باشد. نارسایی احتقانی قلب، پریکاردیت فشارنده و نارسایی شدید دریچه سه ­لتی از علل نادر فشارخون پورتال در بزرگسالان است. شیستوزومیازیس شایعترین علت پری­سینوزوئیدال افزایش فشار پورت در سراسر جهان می­باشد.
قسمتی از مکانیسم جبرانی افزایش فشار وریدی پورتال به­ صورت اتساع شاخه­ های ورید پورت و قسمتی به صورت رشد و توسعه عروق جانبی به طرف گردش خون وریدی سیستمیک است. این مکان­ ها شامل وریدهای زیرمخاطی مری که با سیستم وریدی آزیگوس ارتباط پیدا می­کنند و واریس ­های ازوفاژوگاستریک را می­سازند که با گردش خون ایلیاک مرتبط شده و هموروئیدهای آنورکتال را می­سازند، از طریق ورید  نافی با وریدهای جدار قدامی شکم ارتباط یافته و caput medusa را تشکیل می­دهند و از طریق وریدهای خلف صفاقی با وناکاوا مرتبط می­شوند. چسبندگی به جدار شکم ممکن است وریدهای کولترال پورتو سیستمیک بزرگی را ایجاد کند.
جراحی در بیماران دچار فشارخون پورت یک مبارزه بسیار سخت است و فقط باید در اندیکاسیون­های قابل ملاحظه صورت بگیرد. مشکلات شاخص عبارتند از: خونریزی از عروق کولترال، اختلالات همودینامیکی ناشی از درناژ حجم زیاد آسیت و اختلال عملکرد کبد پس از عمل به علت بیهوشی عمومی. از چند سیستم امتیازدهی[1] جهت پیش­بینی مورتالیتی ناشی از عوارض فشارخون پورت با یا بدون جراحی استفاده می­شود که شامل Child- Pugh و طبقه­ بندی بیماری ­های End- stage کبدی است (MELD[2]) است.
عوارض فشارخون پورت شامل: آسیت، انسفالوپاتی کبدی، خونریزی واریس­ های GI، سندرم هپاتورنال (HPS) هیدروتوراکس، پریتونیت باکتریال خودبخودی (SBP)، سندرم کبدی ریوی و فشارخون پورتوپولمونری است. ارزیابی و رسیدگی به خونریزی واریس ­ها آسیت و انسفالوپاتی با جزئیات مورد ملاحظه  قرار می­گیرد.

[1] - seoring
[2] - Modelfor End Etage Liver Disease