پانکراتیت حاد صفراوی
پانکراتیت به طور شایع میتواند به علت سنگ صفراوی باشد. 40% پانکراتیت ها به علت مصرف الکل و بیشتر در آقایون میباشد. وقتی دلیل پانکراتیت سنگ صفراوی باشد، پانکراتیت صفراوی یا پانکراتیت سنگ صفرا نامیده میشود که به علت انسداد دائم یا موقت مجرای پانکراسی اتفاق میافتد که معمولاً در محل آمپول واتر به علت یک سنگ بزرگ یا عبور سنگهای کوچک یا لجن صفراوی اتفاق میافتد. بیماران با پانکراتیت حاد با درد نواحی فوقانی شکم که معمولاً به پشت تیر میکشد، مراجعه میکنند. که در معاینه تندرنس نواحی فوقانی شکم دارند. در موارد شدید ممکن است با علائم تحریک پریتوئن که شکم حاد را تقلید میکند، مراجعه کنند. تهوع، استفراغ و تب مختصر شایع است. تاکیکاردی و فشار پایین در صورت هیپوولمی وجود دارد. شدت پانکراتیت حاد براساس کلینیک با آزمایشات و مطالعات تصویربرداری سنجیده میشود. بعضی از تقسیمبندیها در بدو ورود به تریاژ بیمار کمک میکند (مثل کرایتریای رانسون) و بعضی بعد از 48 الی 72 ساعت بعد بدست میآید. درمان بیماران با پانکراتیت حاد صفراوی شامل احیاء اولیه با اصلاح اختلال آب و الکترولیت میباشد.
نکته : وقت اپیزود حاد بهبود یافت، کیسۀصفرا برای جلوگیری از عود پانکراتیت در اولین فرصت باید برداشته شود.
اگر شدت پانکراتیت کم تا متوسط باشد، کوله سیستکتومی لاپاراسکوپیک 48 الی 72 ساعت بعد از بستری میتواند انجام شود. تا این زمان درد شکم اکثر بهبود می یابد و آمیلاز سرم به حد نرمال باز میگردد.
تأخیر بیشتر و انجام جراحی در بیماران با پانکراتیت شدید که التهاب موضعی یا بیماری سیستمیک جراحی را با مشکل روبرو می سازد، جایز است. در این موارد ERCP با اسفنکتروتومی آندوسکوپیک ممکن است شیوع پانکراتیت راجعه را بین %5-2 در طول 2 سال کاهش دهد. در زمان کوله سیستکتومی کلانژیوگرافی حین عمل جهت تأیید مجاری صفراوی بدون سنگ لازم است.
نکته : آنتی بیوتیک برای پانکراتیت شدید و درمان عوارض سپتیک لازم است.
نکته : اگر کوله سیستیت حاد وجود داشته باشد، شاید لازم به انجام کوله سیستکتومی تأخیری (Interval cholecystectomy) باشد.
توجه : اسفنکتروتومی آندوسکوپیک اورژانس با خروج سنگ ها در بعضی بیماران با پانکراتیت صفراوی شدید، ممکن است باعث نجات جان بیمار شود. و بیمارانی که پانکراتیت صفراوی دارند، شک قوی کلدوکولیتیازیس وجود دارد. و کلینیک بیمار بین 24 تا 36 ساعت با احیا مناسب بهبودی ندارد، باید انجام شود.