​غربالگری سرطان­ های کولون و رکتوم
 جهت غربالگری­رهای کانسرهای کولورکتال، افراد به دو گروه با خطر متوسط و یا بالا تقسیم می­شوند.
افراد با خطر بالا، سابقه فامیلی کانسر کولون در وابستگان درجه یک یا سابقه شخصی پولیپ آدنوماتوز، سابقه  IBDو یا سندرم فامیلی شناخته شده (FAP یا HNPCC) دارند. بیماران بدون هیچ یک از این عوامل خطر، افراد با ریسک متوسط در نظر گرفته می­شوند.
​​​​​​​
نکته :افراد با ریسک متوسط با شروع 50 سالگی باید یکی از روش­های غربالگری زیر را انجام دهند:
۱- آزمایش­ هایی که پولیپ و کانسر را پیدا می­کنند:
سیگموئیدوسکوپی قابل انعطاف هر 5 سال
کولونوسکوپی هر 10 سال​​​​​​​
CTکولونوگرافی (کولونوسکوپی Virtual) هر 5 سال

۲- آزمایش­ هایی که عمدتاً کانسر را پیدا می­کنند:
تست خون مخفی مدفوع (FOBT) هر سال
تست ایمونوشیمیایی مدفوع هر سال
تست DNA مدفوع (SDNA) با فواصل نامشخص
نکته : در صورت مثبت شدن نتیجه هر یک از آزمون ها، کولونوسکوپی انجام می­شود.
 
بیماران با ریسک بالا باید کولونوسکوپی شوند. بیماران با سابقه فامیلی کانسر کولون در بستگان درجه یک باید 10 سال قبل از سن تشخیص کانسر در فرد مبتلا در فامیل و یا در سن 50 سالگی، هر کدام که زودتر اتفاق افتاده کولونوسکوپی شوند. بیماران با سابقه پولیپ، بسته به تعداد پولیپ و نوع آن در فواصل کمتر از 10 سال کولونوسکوپی می­شوند. بیماران مبتلا به IBD به مدت 10 سال و یا بیشتر باید جهت پیگیری، سالانه کولونوسکوپی و بیوپسی شوند.

​تظاهرات بالینی و ارزیابی سرطان­های کولون و رکتوم
کانسرهای سمت راست کولون معمولاً ضایعاتی هستند که به سمت خارج رشد می­کنند و همراه با از دست دادن خون مخفی و در نتیجه آن آنمی فقر آهن هستند. به­ دلیل اینکه مدفوع در سمت راست کولون، حالت مایع دارد، تومورها معمولاً بدون علامت اند تا زمانی که پیشرفته شوند. سرطان­ هایی که به­ طور اولیه از سمت چپ کولون و سیگموئید، منشاء می­گیرند، بیشتر باعث خون­­ریزی واضح از رکتوم می­شوند. همچنین باعث اختلال در عادات­ روده­ای شده و علائم انسداد نسبی (افزایش دفع مشکل، نفخ شکم، کاهش قطر مدفوع، افزایش تداوم حرکات روده) ایجاد می­کند.
کانسرهای رکتوم علائمی متشکل از خون­ریزی از رکتوم، انسداد و گاهی اسهال و یبوست متناوب ایجاد می­کنند. تنسموس[1] (احساس مداوم و یا مکرر نیاز به داشتن حرکت در روده) در بیماری بسیار پیشرفته اتفاق می­افتد.
نکته : هر بیمار بالای 30 سال با تغییر در عادات روده­ای، آنمی فقر آهن و یا خون­ریزی از رکتوم باید تحت معاینه کامل کولون و رکتوم با کولونوسکوپی قرار  گیرد.
مرحله بندی بیماران:
در مرحله بندی رویکرد به کانسرهای کولون و رکتوم با هم اختلاف پیدا می­کند. Staging برای هر دو شامل CTاسکن قفسه­ سینه، شکم و لگن جهت رد کردن متاستاز دور دست می­باشد. محل­ های شایع متاستاز، کبد و ریه است. آنتی­ژن کارسینوامبریونیک[2] (CEA) نیز اندازه گیری می شود. در سرطان­ های رکتوم نیاز به آزمایشات بیشتری از جمله MRI یا [اندو سونوگرافی] ، سونوگرافی جهت بررسی عمق تهاجم تومور در دیواره روده و  درگیری غدد لنفاوی دارد.
نکته : CEA در بسیاری از بدخیمی­ های دستگاه گوارش بالا می­رود، و برای کانسرهای کولورکتال اختصاصی نیست ولی می­تواند برای پیگیری بیمار پس از رزکسیون، جهت بررسی احتمال عود مفید باشد.[جهت غربالگری نیز مناسب نمی باشد.]

[1] - Tenesmus
[2] - Carcinoembryonic